Een sekswerker wordt gezien als het laagste van het laagste. Een sekswerker verdient geen respect maar minachting of medelijden en is vaak doelwit van geweld. Stigma op sekswerk maakt dat geweld tegen sekswerkers acceptabel wordt gevonden en zorgt ervoor dat het geweld toeneemt. Destigmatisering van sekswerk is van levensbelang!
Participatief Actieonderzoek (PAO)
Het Participatief Actieonderzoek (PAO) laat zien wat de kracht is van samen beleid maken om stigma aan te pakken. Mét sekswerkers en andere betrokkenen in Tilburg. En dan niet allen samen denken, maar ook samen doén!
Een bekende veelgebruikte leus in het internationale sekswerkeractivisme luidt: “Niets over ons, zonder ons”. In de praktijk worden prostitutiebeleid en programma’s voor sekswerkers echter meestal vormgegeven zonder hier sekswerkers bij te betrekken. Het kan dus heel goed voorkomen dat degene die bij een gemeente verantwoordelijk is voor het prostitutiebeleid nog nooit met een sekswerker gesproken heeft. Het prostitutiebeleid of projecten gericht op prostituees worden vaak vormgegeven op basis van wat men denkt wat het beste is voor sekswerkers. Hierbij spelen stigma, aannames en vooroordelen een grote rol. In dit actieonderzoek is een grote rol weggelegd voor sekswerkers, zowel in de rol van onderzoeker als van deelnemer. Zo blijkt in de praktijk dat vooroordelen over sekswerk- wanneer men met elkaar in gesprek gaat- bij alle betrokken direct worden bijgesteld. Terwijl men tegelijkertijd samenwerkt aan bredere oplossingen!
Stigma in de samenleving
Net als in de rest van Nederland kleeft er ook in de gemeente Tilburg een stigma aan sekswerk. Er heerst een hardnekkig beeld dat sekswerkers zielig, verslaafd, crimineel of dom zijn en dat niemand met gezond verstand kiest voor sekswerk. Vanwege dit stigma houden sekswerkers hun werk vaak geheim; buren weten het niet, familieleden weten het niet en soms zelfs niet eens de eigen partner. Sekswerkers in Tilburg leiden vaak een dubbelleven uit angst voor afwijzing, onbegrip en uitsluiting en ook uit de angst door de woningstichting het huis uit te worden gezet. Deze angst is niet onterecht. De andere kant van de medaille is de saamhorigheid die er heerst onder sekswerkers. Sekswerkers delen een geheim. Ook de politie, hulpverleners en ambtenaren die met sekswerkers werken, moeten in hun omgeving vaak uitleg geven aan anderen dat de sekswerkers die zij ontmoeten vaak zelfstandige en ondernemende mannen en vrouwen zijn die bewust voor dit vak hebben gekozen. Zij herkennen het stigma op sekswerk in de samenleving. Alle partijen zijn het met elkaar eens dat dit stigma bestreden moet worden en willen zich met elkaar inzetten om dit te doen.
Beeldvorming gemeente Tilburg, handhaving en politie
De gemeente Tilburg heeft het prostitutiebeleid herzien met als uitgangspunt dat sekswerk een legaal beroep is. De gemeente Tilburg wil zich inzetten voor een gezonde en veilige sector en voor positieverbetering van sekswerkers. Zij maken in hun beleid een duidelijk onderscheid tussen sekswerk en mensenhandel. Hoe wordt dit ervaren door de sekswerkers? Bij de gemeente is men zich ervan bewust dat dit beleid bij veel sekswerkers niet bekend is; “Ze zouden misschien positief verrast zijn”. Bovendien is de gemeente belast met verschillende taken waaronder ook toezicht en handhaving. Bij de verschillende betrokkenen is soms onduidelijkheid over de precieze interpretatie of betekenis van de regelgeving.
Zowel in de vergunde als in de onvergunde sector worden bestuurlijke controles uitgevoerd. Controles worden bijvoorbeeld uitgevoerd wanneer er melding gedaan wordt van overlast of sekswerk in woningen. Deze controles worden door sekswerkers ervaren als intimiderend en stigmatiserend. Sekswerkers hebben het gevoel als slachtoffer gezien te worden of opgejaagd te worden door de gemeente en de politie. Bij de doelgroep is er sprake van negatieve beeldvorming met betrekking tot de politie en gemeente. Bijvoorbeeld gebaseerd op ervaringen uit het verleden of verhalen van anderen. Bovendien wordt er door sekswerkers in Tilburg niet of nauwelijks onderscheid gemaakt tussen bestuurlijke controles of controles door de politie.
Nu is het, daar heb je die kutpolitie weer, die mij het leven zuur gaat maken. Ik wil jou en jouw collega’s als vriend zien en als iemand die mij informatie kan verschaffen over de echte boeven en dat iemand naar mij toe komt als ze hulp nodig heeft
De politie in Tilburg wil graag met sekswerkers samenwerken om samen mensenhandel in de seksindustrie tegen te gaan. Maar zij begrijpt ook dat een negatieve associatie met (bestuurlijke) controles hier niet aan bijdraagt. De gemeente en de politie in Tilburg zoeken naar manieren om het contact met de gehele sector te verbeteren om samen te werken aan een gezonde en veilige sector. Tegelijkertijd ervaren sekswerkers in de praktijk niet dat hun werk gezien wordt als normaal beroep en dat zij toch vaak benaderd worden vanuit misstanden- of slachtofferperspectief.
Beeldvorming hulpverlening Tilburg
Sekswerkers in Tilburg kunnen terecht bij de verpleegkundige seksuele gezondheid om zich gratis en anoniem te laten testen op een soa. Daarnaast kunnen sekswerkers er ook terecht voor vragen rondom seksuele gezondheid, anticonceptie, veilig werken, hepatitis B-vaccinaties en soa’s.
Sekswerkers kunnen ook terecht bij de maatschappelijk werkers van het RUPS-programma met vragen over het zoeken van een woonruimte, geldzaken, werk of studie. Er is een zorgcoördinator mensenhandel die in kan springen wanneer er sprake is van seksuele uitbuiting. Daarnaast kunnen sekswerkers natuurlijk ook terecht bij reguliere (gezondheids)zorgverleners zoals een huisarts, maatschappelijk werk, jeugdzorg, hulp bij verslaving of psychische problemen. In al deze contacten vrezen sekswerkers stigma en vooroordelen. Terwijl hulpverleners, zeker degene die veel met sekswerkers werken, aangeven onbevooroordeeld naar sekswerk (proberen) te kijken, wordt dit door sekswerkers vaak niet zo ervaren.
Of zij vertellen sowieso niet naar hulpverleners toe te gaan of hun beroep prijs te geven uit angst voor vooroordelen of schending van hun privacy. Een focus op uitstap is voor veel sekswerkers een reden om niet aan te willen kloppen bij prostitutie maatschappelijk werk. Terwijl de maatschappelijk werkers in Tilburg niet persé gericht zijn op uitstap en sekswerkers met een veel bredere hulpvraag willen bedienen, is de term uitstap wel inherent aan hun naam verbonden (RUPS: regionaal uitstap programma sekswerkers). Hulpverleners vragen zich bovendien af waarom zij niet meer sekswerkers kunnen vinden die uit willen stappen. Bij de GGD speelt ook de vraag of sekswerkers hen weten te vinden, of dat de drempel naar de GGD te hoog is. Sekswerkers zijn soms terughoudend om naar een hulpverlener te stappen die zich specifiek richt op sekswerkers, omdat zij bang zijn geregistreerd te worden als sekswerker.
Alle sekswerkers en andere betrokkenen zijn het er over eens dat in de reguliere zorg- en hulpverlening veel vooroordelen spelen met betrekking tot sekswerk. Sekswerk wordt geproblematiseerd en vaak verbonden aan mensenhandel. Sommige sekswerkers geven aan het wel fijn te vinden bij hulpverleners gericht op sekswerkers onbevooroordeeld en vrijuit over het werk te kunnen spreken. Dit is dan vaak persoonsafhankelijk.
Het blijkt lastig om sekswerkers te vinden die willen stoppen. Wij weten ze nog niet altijd te vinden, maar dat betekent niet dat ze er niet zijn
Uit gesprekken met gemeente Tilburg, hulpverlening en politie blijkt dat alle betrokkenen zich grote zorgen maken over slachtoffers van mensenhandel. Sommigen hebben met slachtoffers gesproken en dat heeft een grote indruk achtergelaten. Tegelijkertijd beseft men wel degelijk dat sekswerk niet automatisch betekent dat er mensenhandel in het spel is. Men neigt sekswerkers in twee groepen in te delen; de sterke en krachtige sekswerkers die zich wel redden, en daar recht tegenover de slachtoffers van mensenhandel waar ze zich grote zorgen om maken.
Een van de betrokkenen vertelde dat ze een jonge vrouw was tegengekomen en ze zou haar het liefst onder de jas mee willen nemen, naar huis. Vanuit deze bezorgdheid komt de behoefte aan meer zicht op de doelgroep. Als men zicht heeft op sekswerkers en weet waar zij wonen en werken, dan kan de hulpverlening een reikende hand aanbieden. Dat is de reden dat politie wordt ingezet om advertenties op internet te controleren. Sekswerkers daarentegen willen helemaal niet dat hun sekswerk bekend wordt bij gemeente en andere instanties. Een van de geïnterviewde sekswerkers is zo bang dat haar sekswerk bekend wordt, dat ze niet deel wilde nemen aan de focusgroepen omdat ze geen agent of gemeenteambtenaar wilde ontmoeten.
Voor alle bovenstaande partijen geldt dat zij vaak aangeven dat zij sekswerk zien als werk mits… Mits iemand het echt helemaal vrijwillig doet, er niet ongelukkig van wordt en het wel volgens de regels doet. Men heeft soms de neiging hierop door te vragen, bijvoorbeeld door te vragen of iemand het werk écht leuk vindt, problemen heeft, een vriendje heeft, niet liever ander werk wil zoeken. Dit wordt door sekswerkers ervaren als niet relevant en stigmatiserend.
Klankbordgroep Seksworks Tilburg
Hiertegenover staat de sekswerkergemeenschap zelf. De gemeenschap kan een grote rol spelen in het feit dat men hier zonder oordeel ervaringen kan delen, er begrip en herkenning is en men een brede kijk heeft op sekswerk en eventuele problemen die al dan niet aan werk gerelateerd zijn. Het contact is gelijkwaardig.
Sekswerkers helpen elkaar als dat nodig is. De klankbordgroep Seksworks is enige tijd geleden opgericht in samenwerking met de gemeente Tilburg en ervaringsdeskundigen die ook betrokken zijn bij Prostitutie Maatschappelijk Werk Hart voor Brabant. De klankbordgroep begint steeds meer vorm te krijgen. Sekswerkers geven verschillende redenen aan om de klankbordgroep te bezoeken:
- Het is vaak makkelijker om met iemand over sekswerk te praten die hetzelfde heeft meegemaakt;
- Sekswerkers willen invloed hebben bij het maken gemeentelijk beleid;
- Sekswerkers vinden het belangrijk om het stigma op sekswerk te verminderen.
Het bestaan van de klankbordgroep en de zichtbaarheid van sekswerkers is een goede start! Een belangrijke functie van de klankbordgroep is ook dat zij een brug vormt tussen sekswerkers en hulpverlening, gemeente en politie in Tilburg
'Derde' partijen
In Tilburg zijn bij sekswerk diverse andere partijen betrokken. Bijvoorbeeld exploitanten, chauffeurs, beveiligers en telefonisten. In de gesprekken met de verschillende betrokkenen hebben zij ook besproken hoe zij naar deze partijen kijken en andersom. De betrokkenen willen graag een goed contact en samenwerking met de gehele sector. Dit komt nog niet altijd van de grond. Vanuit de gemeente en politie wordt onderscheid gemaakt in degenen die als derde betrokken zijn bij vergund of onvergund sekswerk. Zij plaatsen hun vraagtekens bij derde partijen die betrokken zijn bij onvergund sekswerk. Zij vrezen dat de sekswerkers in deze situatie in een afhankelijke positie zitten waar door bijvoorbeeld pandverhuurders, planners of beveiligers misbruik wordt gemaakt. Sekswerkers zien hun relatie met deze partijen vaker als een zakelijker relatie. Los van of dit plaatsvindt binnen of buiten het vergunde circuit. Sekswerkers plaatsen vaker dan andere professionals kanttekeningen bij exploitanten van vergunde seksinrichtigen. Bijvoorbeeld vanwege een monopoliepositie en machtsmisbruik ten gevolge hiervan.
Veelzeggend is ook dat de actieonderzoekers door een exploitant in Tilburg aan de deur zijn geweigerd en uitgescholden voor ‘subsidiemeisjes’. Hoe anders was de welkome en hartelijke ontvangst van de exploitant van een andere salon.
Elke keer dat ik met [sekswerker] praat leer ik weer van haar!
Andere partijen waar sekswerkers mee te maken krijgen en waarbij stigma ook een rol speelt zijn woningbouwverenigingen, banken, verzekeraars. Ook deze partijen zijn in het actieonderzoek naar voren gekomen en ook hier liggen wellicht in de toekomst oplossingen en mogelijkheden om stigma te verminderen.
Klanten en stigma
Ook met betrekking tot klanten van sekswerkers bestaat er stigma. Dit geldt ook voor verschillende betrokkenen bij sekswerk in Tilburg die zijn geïnterviewd. Het stigma op klanten (‘vieze oude mannetjes’) hangt samen met het stigma op sekswerk (‘je zal er maar seks mee moeten hebben’). In het destigmatiseren van sekswerk is het dus ook belangrijk het stigma op klanten mee te nemen.
Oplossingsrichtingen
Uit de interviews en uit de focusgroepen komt naar voren dat voor het destigmatiseren van sekswerk in Tilburg een aantal thema’s heel belangrijk zijn. Deze zijn terug te lezen in het actieonderzoek ‘Sekswerk en Stigma in Tilburg‘ op de website van Seksworks.nl. De verschillende pijlers zijn allemaal verbonden. Zij vormen de basis voor het destigmatiseren van sekswerk. Tegelijkertijd draagt stigmavermindering bij aan deze onderwerpen. Samenwerking tussen de verschillende partijen staat hierin centraal. Terwijl de verschillende oplossingsrichtingen samen uitgewerkt worden ontstaat wederzijds begrip en inzicht en worden vooroordelen ontkracht.
Laat hieronder je reactie achter
Ook interessant om te lezen
Kunstwerk van de week: ‘Kunstwerk BurnTilburgBurn’
In het jaar 2006 gaf de kunstenaar Rob Birza vorm aan het opvallende kunstwerk BurnTilburgBurn. Dit kunstwerk vond zijn thuis bovenop de schoorsteen van het
Kunstwerk van de week: ‘Mariabeeld – Kapelstraat’
In de Kapelstraat in Tilburg prijkt een opvallend kunstwerk: het Mariabeeld, gecreëerd door de getalenteerde kunstenaar Jacques van Poppel. Dit imposante beeld, gebeeldhouwd uit steen,
Kunstwerk van de week: ‘Glas in Lood – St. Odulphuslyceum’
Het ‘Glas in Lood – Frans Smeets’ is een indrukwekkend kunstwerk dat in 1933 is gecreëerd door de veelzijdige kunstenaar Frans Smeets. Dit prachtige glas-in-lood
Add a comment