Struikelstenen - Tilburg Trouwlaan - Familie Drukker-Pels - Hella Dywan

In de Trouwlaan in de wijk Trouwlaan-Uitvindersbuurt in Tilburg zijn op 26 september 2021 drie struikelstenen gelegd voor familie Drukker en Hella Dywan. De stenen werden geplaatst op initiatief Jettie Zwaans.

Over Levie Drukker

Levi Drukker werd in Steenwijk op 2 november in 1901 geboren als zoon van Levie Drukker en Jetje Brest. Hij trouwde op 17 april 1942 te Arnhem met Roza Pels. Hun huwelijk bleef kinderloos. Omdat vanaf 1 september 1941 Joodse leerlingen niet meer toegelaten werden tot openbare of bijzondere scholen kwamen er voor hen speciale scholen. Leerlingen van de rijks-HBS in Tilburg moesten voortaan naar het Joods lyceum in Den Bosch. Voor Joodse leerlingen in het lager onderwijs uit Breda en Tilburg kwam er een gedeelde lagere school. Met ingang van 10 december 1941 werd Levi Drukker aangesteld als onderwijzer. De ene week gaf hij ’s ochtends les in Tilburg en ’s middags in Breda en de andere week omgekeerd. Vanaf juli 1942 kwam er een tweede leerkracht bij met als standplaats Breda. De school in Tilburg was gevestigd in het Sint Elisabethgebouw aan de Antoniusstraat.  Als hoofd van de school in Tilburg en ‘onderwijzer van bijstand’ in Breda beschikte Levie Drukker over een ‘Sperre’ (voorlopige vrijstelling van deportatie). Op 9 april 1943 is de laatste groep nog in Tilburg verblijvende Joden weggevoerd. Alleen gemengd-gehuwde Joden en leden van de Joodse Raad waren (voorlopig) nog vrijgesteld. Levie Drukker en zijn vrouw zijn op 9 april 1943 overgebracht naar Vught. Op 8 juni 1943 kwamen ze in Westerbork aan en nog diezelfde dag zijn ze op transport gesteld naar Sobibor. Daar zijn zij bij aankomst op 11 juni 1943 vermoord. Levi Drukker overleed in Sobibor op 11 juni in 1943 in de leeftijd van 41 jaar.

Over Roza Drukker-Pels

Roza Pels werd in Delfzijl op 25 september in 1912 geboren als dochter van Isaac Pels en Sebilla Kaufman  Zij trouwde op 17 april 1942 te Arnhem met Levie Drukker. Hun huwelijk bleef kinderloos. Levie Drukker, de man van Roza Pels, was op 10 december 1941 aangesteld als onderwijzer aan de Joodse lagere school Tilburg/Breda. Daarom kreeg het echtpaar een ‘Sperre’ (voorlopige vrijstelling van deportatie). Op 9 april 1943 is de laatste groep nog in Tilburg verblijvende Joden weggevoerd. Alleen gemengd-gehuwde Joden en leden van de Joodse Raad waren (voorlopig) nog vrijgesteld. Roza Pels en haar man zijn op 9 april 1943 overgebracht naar Vught. Op 8 juni 1943 kwamen ze in Westerbork aan en nog diezelfde dag zijn ze op transport gesteld naar Sobibor. Daar zijn zij bij aankomst op 11 juni 1943 vermoord. Roza Pels overleed in Sobibor op 11 juni in 1943 op de leeftijd van 30 jaar.

Over Hella Dywan

Hella Dywan werd geboren in Berlijn 5 september 1918 geboren als dochter van Lajzer Josek Dywan, meester kleermaker en Szanjndla Dywan-Kestenbaum. In 1938 is de vader van Hella in Berlijn gearresteerd en gedeporteerd naar Polen. Hella gaat vanuit Berlijn met een zogeheten ‘kindertransport’ naar Nederland. Op 23 november 1939 komt zij aan in Rotterdam. Op 10 oktober 1940 gaat zij naar Tilburg en woont dan korte tijd achtereenvolgens aan de Ringbaan-Oost en de Emmastraat. In april 1941 verhuist zij naar Trouwlaan. Op 10 september 1942 gaat Hella Dywan naar Amsterdam en trekt daar in bij het gezin Leda-Spiegel. In 1943 duikt zij onder in Nieuwersluis. Hella Dywan wordt in het voorjaar van 1943 gearresteerd. Vanaf 29 april 1943 verblijft zij in Vught. Op 15 november 1943 vertrekt vanuit Vught een trein die (met Westerbork als tussenstop) rechtsreeks doorgaat naar Auschwitz. Daar komt Hella Dywan op 31 januari 1944 om het leven.

Over Günter Demnig

Günter Demnig is geboren op 27 oktober 1947 in Berlijn. Hij studeerde kunstpedagogie aan de Hogeschool voor Beeldende Kunsten in Berlijn. Hierna volgde hij de studie Industrieel design. Gunter Demnig was wetenschappelijk medewerker aan de faculteit kunst bij de Universiteit Kassel. Hij werkte veel in zijn atelier in Keulen. De door hem gestarte actie ‘Stolpersteine’ was een project dat hem veel bekendheid gaf. De struikelstenen zijn herinneringstekens voor alle slachtoffers van het nationaalsocialisme.

Wat zijn Struikelstenen?

Struikelstenen zijn kleine, gedenkstenen die in het trottoir of op het straatwerk worden ingelegd ter herinnering aan personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vervolgd, gedeporteerd of omgebracht. De struikelstenen zijn meestal gemaakt van brons en hebben de naam, de geboortedatum en het overlijdensjaar van de persoon die ze herdenken, en soms ook de plaats waar de persoon is vervolgd of omgebracht.

De struikelstenen in Tilburg zijn bedoeld als een manier om te herinneren aan de slachtoffers van de Holocaust en andere vormen van vervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze dienen als een permanente herinnering aan de gruwelijke gebeurtenissen van de oorlog en als een waarschuwing voor de gevaren van discriminatie en haat.